Nova istraživanja pokazuju da klimatske promjene značajno povećavaju rizik od superćelijskih oluja u Evropi. Studija objavljena u časopisu Science Advances upozorava da će Alpi, centralna i istočna Evropa bilježiti najveći porast učestalosti i intenziteta.
Ako globalna temperatura poraste za 3°C u odnosu na predindustrijski nivo, broj superćelijskih oluja na sjevernoj strani Alpa mogao bi da poraste i do 50%, što bi imalo ozbiljne posljedice po infrastrukturu, poljoprivredu i ekonomiju.
Šta su superćelijske oluje?
Za razliku od običnih grmljavina, superćelija ima rotirajući mezociklon – snažnu kolonu vazduha koja omogućava da oluja traje satima i pokriva ogromna područja.
Nastaju kada se topli, vlažni vazduh blizu tla sudari sa hladnim slojem na visini, uz promjenu pravca vjetra. Rezultat su oluje koje ljeti donose snažne udare vjetra, obilne padavine i krupan grad, često veličine teniske loptice.
Rastući rizik i ekonomska šteta
Superćelijske oluje već su među najskupljim prirodnim katastrofama. Samo u 2023. godini globalni gubici iznosili su skoro 55 milijardi eura.
U Francuskoj je u junu grad prečnika 6 cm uništio imovinu i automobile.
U Italiji su u avgustu oluje rušile drveće, devastirale usjeve i paralisale željeznicu.
Kako ih naučnici prate?
Do sada je praćenje bilo otežano zbog različitih radarskih sistema po državama. Istraživači sa Univerziteta u Bernu i ETH Cirih razvili su model visoke rezolucije koji precizno simulira nastanak i razvoj superćelijskih oluja.
Prema simulacijama:
Alpi sada bilježe prosječno 38 oluja na sjeveru i 61 na jugu.
Sa zagrijavanjem od +3°C, broj oluja bi mogao skočiti za 50%, posebno ugrožavajući Švajcarsku, Austriju, sjevernu Italiju i južnu Njemačku.
Spremnost Evrope
Iako Pirinejsko poluostrvo i jugozapad Francuske mogu očekivati pad učestalosti, prosječan rast za Evropu iznosiće oko 11%.
Stručnjaci naglašavaju da je neophodno da Evropa ojača infrastrukturu, poljoprivredu, službe hitne pomoći i osiguravajuće sisteme kako bi se smanjile posljedice.
Izvor: Nezavisne
Foto: dpa
